Shqipe Malushi je jedna od onih žena od kojih imate šta da naučite.

Ona je jedna snažna zena sa neobičnom pričom i katalizator promena u mnogim zemljama. Ona, koja je obavila 18 operacija, paralizovana, ali je stala na svoje noge, suočena sa rakom, menja svet gde god njena noga kroči. Shqipe je rođena u Peći, u porodici koja je poznata po doprinosu albanskoj naciji. Njen pradeda, Hakhi Zeka bio je istaknuti lider anti-Otomanskog nacionalnog pokreta koji potiče iz poznate porodice u Peći i na Kosovu.

 

Kada je imala 3 godine umro joj je otac – koji je bio prvi farmaceut na Kosovu i ostavio majku udovicu od 24 godine. Bol koju je doživela Shqipina porodica, naročito baka, za nju je bila veoma teska. Stoga, Shqipe  je još kao mala pokušala da nasmeje druge i, da makar na nekoliko trenutaka uživaju u blagodetima ovog univerzuma, kako bi donela sreću tamo gde je bolno. Nakon očeve smrti pokusala je da zaustavi tradicionalni ciklus i patrijarhalnu disciplinu u svom domu.

 

Njen san bio je da nastupa u cirkusu. Ili da uđe u svet televizije jer je život u Peći bio dosadan, i cirkus je bila jedina zabava za nju.

Tako je jednog dana u dobi od 14 godina napustila kuću da vidi svet nakon čitanja u časopisu da Tom Johns pomaže deci siročadi u Londonu.

Ukrala sam majci pasoš i oko 5.000 maraka od dede.

Nakon čudne i filmske avanture kroz koju je prošla u kulturnom i turističkom centru u Turskoj, u Istanbulu, vratila se na Kosovo preko Interpola. Pre povratka, nakon što je odbila da se vrati u svoj dom, uhapšena je i zatvorena u prelaznom zatvoru u Turskoj.

Po povratku u svoj prelepi Peć dobila je kaznu od svoje porodice i prijatelja, njena kazna je bila ćutnja, niko sa njom nije progovorio šest meseci. Nakon šest meseci, zabranili su joj školu godinu dana i „zatvorili“ su je u mračnoj sobi. Tokom zatvaranja u sobi kao zatvorenice, pokušala je da se ubije, ali se na sreću to nije dogodilo. Uprkos velikim iskušenjima i jedne doze ružnih i lepih avantura, dve godine nakon Shqipinog bega od kuće, otvorena je baletska škola za devojčice, i to je navelo njene roditelje da se predomisle.

Nakon završene srednje škole, otišla je u Beograd da studira farmaciju, smer koji napušta nakon nekoliko godina, započinje studije psihologije, jer joj se nisu svidele, napušta ih na polovini, počela je francuski jezik i konačno je upisala i završila Fakultet albanskog jezika.

20. juna 1980. otvoren je program za tromesečnu razmenu studenata u SAD, na koji je Shqipe primljena. Na putu ka Sjedinjenim Američkim Državama, odlučuje da postane pisac. Shqipe je uvek pronalazila način da nastavi svoju potragu i pustolovine, iza planine Rugova, tako da se više nije vratila na Kosovo.

Sve vreme je posvetila osnaživanju žena i izgradnji mira.

Predavala je na temu demokratije, ljudskih prava, upravljanja u kriznim situacijama u SAD, Albaniji, na Kosovu, u Avganistanu, Čileu i Indiji. Ona sada radi u Kabulu kao savetnik za rodna pitanja i razvoj ljudskog potencijala. Završila je studije na Univerzitetu u Beogradu u oblasti lingvistike. U Njujorku završila je svoje studije na koledžu Sarah Lawrence i nastavila magistarske studije na Njujorškom univerzitetu. Tokom svoje karijere osvojila je nagrade: NATO medalju za podršku Kosovu u Mirovnoj misiji, Anđeo mira od Women Day Magazina, nagradu za Ženu godine koju je dobila od Ženske mreže izbeglica.

Tokom rata na Kosovu, ona se vratila kako bi pomagala traumatizovanim izbeglicama u kampovima u Albaniji. Ona to isto radi u mnogim zemljama sveta. Uvek je nalazila različite načine da pomogne drugima kako bi iskusili dobrotu i ljubav.

Danas je Shqipe pisac, trener za rukovodstvo, rodna pitanja i aktivistkinja za ljudska prava. Ona se zalaže za mir koji promoviše ljubav među ljudima i neguje čovečanstvo, što je promenilo živote mnogih ljudi ovog sveta. Primeri njenih dobročinstava i humanih stvari su to da je: preporodila život Syle Kodri iz Prizrena koji je ponovo prohodao nakon sto mu je nabavila dve proteze iz Indije, jer je to na Kosovu bilo nemoguće, ona je obezbedila finansijska sredstva za Valmira Berisha, jednu slepu devojku kako bi nastavila doktorske studije; pomogla je devojčici iz Indije koja je iskusila nasilje od braće da dobije stipendiju sa Praškoga univerziteta za filmske studije itd.

Aktivista

Një ëndërr kolektive e gjallë që mban histori mbi supe. Një grua thellësisht energjike. Shqipe Malushi, me një histori jo të zakonshme, është katalizatore e ndryshimeve në shumë vende. Ajo ka bërë 18 operacione, ka qenë e paralizuar, por sërish e ngritur në këmbë, e përballuar me sëmundjen e kancerit, por që ka ndryshuar botën kudo që këmba e saj ka shkelë.

Shqipja u lind në Pejë në një familje të njohur për kontributin e tyre ndaj kombit shqiptar, ajo është mbesë e Haxhi Zekës, , udhëheqës i shquar i Lëvizjes Kombëtare anti-osmane. Në moshën 3 vjeçare i vdiq babai, i cili ishte farmacisti i parë në Kosovë dhe e la nënën e Shqipes 24 vjeçare të ve. Dhimbjen të cilën e përjetuan familjarët e Shqipes, sidomos gjyshja e saj ishte shumë e rëndë për të. Kështu që Shqipja, qysh e vogël u mundua që gjithmonë t’i bëjë të tjerët të qeshin dhe për pak çaste t’i shijojnë të mirat e këtij universi, duke sjellë lumturi aty ku kishte dhimbje. Pas vdekjes së babait të saj, ajo është munduar që ta thyejë ciklin tradicional dhe disiplinën patriarkale në shtëpinë saj.

“Veç me dajak me kanë ndalë pak se përndryshe s’kanë mujt qysh me më kontrollu”, tregon Shqipja e buzëqeshur.

Ëndrra e saj ishte të luajë në cirk apo të hyjë në botën e televizionit, sepse jeta në Pejë ishte shumë e mërzitshme dhe cirku ishte i vetmi argëtim për të. Kështu, një ditë në moshën 14 vjeçare ajo u largua nga shtëpia e saj për ta parë botën, pasi që kishte lexuar në një revistë të kohës se Tom Jones po i ndihmon fëmijët jetim dhe të talentuar.  Ia vodhi pasaportën nënës së saj dhe rreth 5 mijë marka të asaj kohe gjyshit në shtëpi. Pas një aventure të çuditshme dhe filmike që kishte kaluar në qendrën kulturore e turistike të Turqisë, në Stamboll, ajo u kthye në Kosovë me anë të Interpolit. Pasi që refuzoi fillimisht të kthehet në shtëpinë e saj, u arrestua dhe u burgos në burgun tranzicional të Turqisë. Atëbotë, pas kthimit në Pejë, dënimin që e mori nga familja dhe rrethi për atë veprim pasoi heshtja, askush nuk ia tha asnjë fjalë të vetme për gjashtë muaj. Pas gjashtë muajsh, familja ia ndaloi shkollën për një vit dhe e “burgosi” në një dhomë të zymtë.

Por, historia e saj e dhimbshme nuk përfundon këtu. Gjatë qëndrimit në dhomë si e burgosur, ajo tentoi ta vras veten, por për fat të mirë shpëtoi, përkundër sfidave të shumta dhe një dozë të aventurave të mira dhe të këqija. Pas përfundimit të shkollës së mesme, ajo shkoi në Beograd për ta studiuar farmacinë, drejtim të cilin e la pas disa vitesh, kur filloi studimet në psikologji. As psikologjia nuk i pëlqeu, të cilën  e la në gjysmë. Filloi studimet në gjuhën frënge, ndërsa në fund e përfundoi fakultetin e albanologjisë dhe gjuhës shqipe. Më 20 qershor 1980 hapet një program për shkëmbim të studentëve për 3 muaj në USA, ku Shqipja u pranua.

Gjatë rrugëtimit për në SHBA, bën një pakt me vetveten dhe vendos të bëhet shkrimtare. Shqipja ka gjetur gjithmonë mënyra për të vazhduar kërkimin dhe aventurat në rrugën e saj, përtej maleve të Rugovës dhe duke mos u kthyer  më në Kosovë.

Tërë jetën ia ka dedikuar fuqizimit të gruas dhe ndërtimit të paqes. Ka ligjëruar mbi demokracinë, të drejtat e njeriut, menaxhimin e krizës në SHBA, Shqipëri, Kosovë, Afganistan, Kili, Liban, Kabul dhe Indi. Ka punuar në këto vende si këshilltare për çështje gjinore dhe zhvillimin e potencialit njerëzor.

Në New York ka përfunduar studimet bachelor në Universitetin Sarah Lasrence Collegedhe ka vazhduar studimet master në Universitetin e Nju Jork-ut. Gjatë karrierës së saj ka fituar çmimet: medaljen e NATO-së për mbështetjen e Kosovës në Misionin për Ruajtjen e Paqes, Engjëllin e Paqes nga Women’s Day Magazine dhe Gruaja e Vitit e zgjedhur nga Refugee Women’s Network. Gjatë luftës në Kosovë, ajo u kthye për t’i ndihmuar refugjatët e traumatizuar në kampet e Shqipërisë. Përveç në Kosovë, një gjë të tillë e bëri edhe në shumë vende tjera të botës. Shqipja  gjithmonë është munduar të gjejë forma të ndryshme për t’i ndihmuar të tjerët ta përjetojnë të mirën dhe dashurinë. Sot, ajo është shkrimtare, trajnere për udhëheqje, çështje gjinore dhe aktiviste për të drejtat e njeriut.

Ajo është një avokuese për paqen që promovon dashurinë mes njerëzve dhe kujdesin ndaj njerëzimit, gjë që ia ka ndryshuar jetën shumë personave të kësaj bote. P.sh po i përmendim vetëm disa nga shumë të mirat që ajo i ka bërë: ajo e lindi për herë të dytë Sylë Kodrën nga Prizreni, e bëri të ecë përsëri duke ia siguruar dy proteza të këmbëve në Indi, sepse në Kosovë ishte e pamundur. Siguroi mjete financiare që Valmira Berisha, një vajzë e verbër që të vazhdonte studimet në doktoratë; i ndihmoi një vajze nga India e cila përjetonte dhunë nga vëllezërit që të merrte bursë nga Universiteti i Pragës për studimet në film e shumë ngjarje të tjera të cilat me modesti nuk dëshironte të krenohej me to.

Aktiviste

Shqipe Malushi is one of those women from whom you have what to learn. A vigorous woman, with an unusual story, she is the catalyst of change in many countries. Although paralyzed but standing up, she has performed 18 surgeries, , and despite the fact that she is faced with cancer, she is trying to make changes in the world around her wherever her foot breaks.

Shqipe was born in Peja by a family known for its contribution to the Albanian nation, her great-grandfather, Haxhi Zeka, was a prominent leader of the anti-Ottoman National Movement and came from a well-known family in Peja and Kosovo.

At the age of 3, her father died – who was the first pharmacist in Kosovo and left her mother a widow at the age of 24. The pain experienced by the Shqipe’s family, especially her grandmother, was very serious for her. As very young, Shqipe, always tried to make others laugh and, for a few moments, enjoy the benefits of this universe, bringing happiness to where there was pain. After her father’s death, she tried to break the traditional cycle and patriarchal discipline in her home.

Her dream was to play in the cirque or in the world of television because life in Peja was very boring, and the circus was the only fun for her.  So, one day at the age of 14 she left her home to see the world after reading in a news magazine that Tom Jones is helping the orphan and talented children. I stole my mother’s passport and about 5,000 marks from my grandfather. After a strange adventure she had in the cultural and tourist center, in Turkey, Istanbul, she returned to Kosovo via Interpol. Before returning, having first refused to return to her home, she was arrested and jailed in Turkey’s transitional prison.

At that time, after returning to beautiful Peja, the sentence she received from the family and the circle for that act was silence, no one said a word to her for six months. After six months, they stopped her school for a year and „imprisoned“ her in a gloomy room. But her painful history does not end there. While staying in the room as a prisoner, she tried to kill herself, but happily she survived. Despite numerous challenges and a dozen of good and bad adventures, two years after leaving from the house, the ballet school for girls was opened, because this made parents to reflect.

After graduating from high school, she went to Belgrade to study the pharmacy, which she left after years, began her studies in psychology, she disliked it and leave it in half, started the French language and eventually enrolled and graduated from the Faculty of Albanology and the Albanian language. On June 20, 1980, a program was opened for a 3-month exchange of students in USA, where Shqipe was admitted. Along the way to the US, she decides to become a writer. Shqipe has always found the way to continue her quest and adventure on her way, beyond the Rugova Mountains, and so she did not return to Kosovo anymore.

She has dedicated all her life to empowering women and building peace. She has lectured on democracy, human rights, crisis management in the US, Albania, Kosovo, Afghanistan, Chile, Lebanon, Kabul and India. She has worked in these countries as a gender counselor and developing human potential. In New York she has completed bachelor studies at „Sarah Lasrence College“ and has continued her Master’s degree at New York University. During her career she won the prizes: the NATO medal for Kosovo’s support in the Peace Preservation Mission, the Peace angel from Women’s Day Magazine, The Women of the year selected by Refugee Women’s Network.

During the war in Kosovo, she returned to help traumatized refugees in the camps of Albania. It does so in many countries around the world. She has always found various forms to help others to experience the good and the love.

Today, Shqipe is a writer, trainer for leadership and gender issues and human rights activist. She is an advocate for peace that promotes love among people and caring for humanity, which has changed the lives of many people of this world. For example, we are just mentioning some of the many benefits that she has done: She has born again for the second time Sylë Kodra from Prizren, she made him walk again by providing two prostheses in India because in Kosovo it was impossible, she provided financial means for Valmira Berisha, a blind girl to continue her doctoral studies; helped a girl from India who experienced violence from brothers to obtain a scholarship from Prague University for film studies etc.

Activist

Leave a Comment

Ваша адреса е-поште неће бити објављена. Неопходна поља су означена *