Elvana Shala, nga Peja, 28 vjeçe, e lindur më 11.05.1990, aktualish jeton në Prishtinë. Familja e saj përbehet nga prindërit, 2 motrat dhe një vëlla. Elvana është fëmija i tretë në familje.

Kur Elvanës iu kërkua që ta përshkruante karakterin dhe punën e saj me fjalë të thjeshta, duke na treguar se çfarë e simbolizon atë, ajo u përgjigj duke thënë se mendon që fjalët që më së shumti përshkruajnë karakterin e saj janë këmbëngulësia, humanizmi dhe sinqeriteti. Ajo thotë se është shumë e fortë për nga ana e karakterit dhe se si femër që është nuk dorëzohet lehtë. Gjithmonë këmbëngul për arritjen e qëllimeve të saja në veçanti kur e di që ato janë qëllime të drejta. Gjithashtu ajo thotë se është shumë e butë shpirtërisht dhe se nuk mund të mbajë kurrë mëri  apo e hidhëruar me dikë. Falë shumë dashuri edhe atëherë kur nuk e marr të njëjtën. Ajo thotë se është shumë e sinqertë me njerëzit edhe pse shumë herë ky sinqeritet e ka dëmtuar atë. Ndërsa në anën tjetër që qenit humane është diçka që e përmbush atë.

Kur Elvana u pyet të na rrëfejë diçka në lidhje me fëmijërinë e saj dhe çfarë kujtimesh i kanë ngelur asaj në mendje, ajo u përgjigj duke pohuar se fëmijëria e saj fatkeqësisht ka qenë një fëmijëri shumë e vështirë dhe me plot sfida shëndetësore pasi vetëm 6 muaj pas lindjes u diagnostikua gabueshëm nga një doktor i Pejës, me një diagnozë e cila e la me pasoja ne ecje përgjatë gjithë jetës. Që nga ajo kohë ajo thotë u rrita duke kërkuar shërim në shumë klinika vendore dhe ndërkombëtare dhe duke u përballur me sfida të jashtëzakonshme shëndetësore. Nga fëmijëria e hershme krejt çka mbaj mend janë qëndrimi i gjatë në spitale, operimet, lotët dhe mundi i madh për të pasur një ecje të drejtë dhe normale. Pra nuk ishte një fëmijëri e zakonshme e bukur dhe me lojëra. Ndërkohë që pasi fillova shkollën fillore edhe pse vazhdoja të përballesha me sfidën e shëndetit  u bëra një nxënëse tejet e përkushtuar në mësime dhe shumë e integruar në mënyrë të barabartë në shoqëri pasi familja gjithmonë më kishte trajtuar dhe edukuar që të jem e barabartë me të tjerët. Në moshën 12 vjeçare ajo filloi të punonte me shumë organizata vendore dhe ndërkombëtare që kishin për qëllim mbrojtjen e të drejtave të njeriut dhe organizimin e aktiviteteve kulturore dhe humanitare. Që nga ajo kohë e deri më sot përveç shkollimit ku u diplomua për Shkenca Politike dhe Komunikim Masiv & Gazetari, ajo kurrë nuk u ndalë duke punuar fort kundër diskriminimit të njerëzve dhe luftimit për të drejta të barabarta pa dallim kategorie, gjinie, feje, race apo orientimi seksual. Si një e re gjithmonë gjatë punës dhe shkollimit të saj ajo ka theksuar se “Të gjithë kanë lindur nga dashuria dhe me dashuri duhet të trajtohen”. Por, përveç pjesës së dhimbshme në aspektin e shëndetit përgjatë jetës ajo e pranon se ka pasur edhe shumë momente të lumtura dhe të suksesshme. Në kujtime më kane ngelur shume situata si të mira ashtu edhe të këqija kështu që po fillova t’i numëroj do të jenë të panumërta.

Elvana ka filluar të luftojë për të drejtat e grave qysh herët. Në fakt unë kam filluar shumë e re të luftoj jo vetëm për të drejtat e grave por të të gjithë njerëzve në përgjithësi e veçanërisht kundër diskriminimit të kategorive të margjinalizuara dhe kundër pa barazisë gjinore. Fillova pikërisht për faktin që personalisht tani si vajzë me nevoja të veçanta të mos diskriminohesha në shoqëri e pastaj që mos ti lejoja as tjerat të jenë të tilla. Familja gjithmonë kishin reagime pozitive për kauzat që ndërmerrja dhe gjithmonë më përkrahnin. Ndërsa sa i përket shoqërisë si mentalitet patriarkal që jemi shumë herë bija ndesh me idetë e tyre. E para sepse femra shihej gjithmonë vetëm si “ rob i shtëpisë që duhet ti bindet urdhrave të familjes apo të burrit edhe kur ata s’kanë të drejtë; se je vajzë e mirë vetëm atëherë kur nuk kundërshton prindërit etj etj. apo se për kauzat e tilla që nuk paguhen me para nuk ia vlente të humbisja kohë. E që në realitet unë gjithmonë isha dhe jam kundër faktit që femra nuk guxon të kundërshtoj familjen apo burrin dhe të ndjekë ëndrrat dhe qëllimet e saj; apo që je vajzë e mirë vetëm nëse pajtohesh me mendimet apo kërkesat e prindit, kjo sepse koha e Kanunit ka kaluar dhe ligjet dhe konventat ndërkombëtare parashohin që cdo njeri ka të drejtë të mos-pajtohet me mendimet e tjetrit kushdo qoftë ai/ajo. E kur akuzohesha se po bëja punë kot sepse nuk paguhesha financiarisht përgjigjja ishte “gjerat më të bukura në botë janë falas.

E pyetur të na rrëfente se cilin nga aktivitetet/projektet do e mbajë mend përgjithmonë dhe se çfarë ishte e veçantë në lidhje me që ajo u përgjigj duke thënë se që nga viti 2002 kur ajo kishte filluar të merrej me aktivitete të ndryshme e deri më sot, ka shumë aktivitete dhe projekte ku secili bartë veçantinë e vet, por për të gjithmonë do të mbetet në kujtesë përfaqësimi i parë që i kishte bërë Kosovës në cilësinë e Ambasadores së Vullnetit të Mirë për Kosovën në Samitin Vjetor për të Rinjtë pranë OKB-së në Nju Jork në vitin 2015, dhe projektin e fundit të lansuar në nëntor të vitit të kaluar “Nje fije dritë” kundër diskriminimit të viktimave të dhunës seksuale gjatë luftës në Kosovë. E para kishte veçantinë e saj sepse Kosova kishte tashmë për herë të parë një Ambasadore të Vullnetit të Mirë që e përfaqësonte shtetin në OKB dhe e dyta fushata “Një fije dritë” më bëri të njihja një anë tejet të fortë dhe të dhimbshme të femrës kosovare dhe të dëgjoja histori përjetimi që si kisha lexuar as në libra. 

Elvana mendon se të drejtat e barabarta të grave në Kosovë janë të cunguara kjo për shkak se ende jetojmë në një mentalitet patriarkal kanunor. Në shumë zona rurale të Kosovës gruaja jeton ende plotësisht nën presion dhe varësi të burrit ndërkohë që një përmirësim i dukshëm i gjendjes vërehet vetëm në qytete, por sipas saj kjo ka ngelur kështu edhe për shkak të kushteve jo të mira ekonomike në vend.  Sfidat kryesore të të qenit grua në Kosovë sot janë të jesh vetvetja dhe të ndjekësh ëndrrën tënde, të flasësh hapur për mendimin tënd pa u paragjykuar dhe të mbash pozita të larta udhëheqëse.

E pyetur për momentin më të lumtur dhe atij më dëshpërues gjatë aktivizimit të saj, ajo u përgjigj duke thënë se gjithmonë momenti më i lumtur ka qenë kur ka arritur të thyej tabu dhe paragjykime për kauza të caktuara dhe t’i bëjë njerëzit të mendojnë ndryshe, e në veçanti kur ka arritur t’iu ndihmoj njerëzve në nevojë. Ndërsa sa i përket momentit më dëshpërues gjithmonë ka qenë momenti kur është paragjykuar për shkak të mënyrës së ecjes së saj dhe gjithashtu kur njerëzit nuk e kanë kuptuar mirë esencën e një aktiviteti të caktuar.

E pyetur se çfarë do të thotë ‘fuqizimi i gruas’ dhe i burrit për të dhe se çfarë mund të bëjmë si shoqëri që vajzat dhe djemtë e rinj të rriten në një frymë të barazisë sociale, ajo u përgjigj duke potencuar se fuqizimi i gruas do të thotë fuqizim i tërë shoqërisë në përgjithësi, kjo, sepse femra është qenie riprodhuese dhe prej saj vjen në jetë një fëmijë i cili pastaj bëhet i rritur dhe prej tij krijohet një shoqëri e tërë, andaj sa më e fuqishme dhe e emancipuar të jetë femra e tillë do jetë edhe e tërë shoqëria pas saj. Ndërkaq fuqizimi i burrit vetëm sa e plotëson në suaza të caktuara atë që nga natyra s’mund ta bëjë femra. Ne si shoqëri duhet të jemi më të vetëdijesuar rreth barazisë  sociale dhe fëmijët duhet ti edukojmë në atë frymë që motrat janë të barabarta me vëllezërit dhe nuk i dallon gjë tjetër përveç gjinisë. Dhe më e rëndësishmja assesi të mos ndikohemi nga fjalët negative të njerëzve që na rrethojnë.

Elvana nga viti 2014 ushtron rolin e  misionin e Ambasadores së Vullnetit të Mirë për Kosovën të dhënë nga Komisioni Ndërkombëtar i të Drejtave të Njeriut, një organizatë ndërqeveritare pjesë e Kombeve të Bashkuara.

Misioni im është mision përfaqësues diplomatik jo-fitimprurës me mandat 4 vjeçar i cili më jep mundësinë e përfaqësimit të Kosovës në  konferenca samite dhe evente të ndryshme të diplomacisë publike në arenën ndërkombëtare, përfshirë këtu edhe organizimin e aktiviteteve të ndryshme vetëdijësuese sociale dhe humanitare në Kosovë. Në janar të këtij viti kam kaluar në mandatin e dytë në mesin e 5 Ambasadorëve të vetëm të Vullnetit të Mirë në botë që emëron IHRC.

Motoja që e përcjellë në jetë është “E drejta jote nuk blihet, ajo lind me ty. Mbroje atë”

Tri nga projektet e saj të cilat kanë pasur ndikimin më të madh shoqëror të realizuara si Ambasadore e Vullnetit të Mirë për Kosovën janë: Fushata vetëdijësuese për të drejtat e njeriut e lansuar në vitin 2014 përmes së cilës kam përquar mesazhe për rëndësinë e respektimit të të drejtave të njeriut dhe luftën kundër diskriminimit, aksikoni humanitar për të ndihmuar familjet në nevojë në qytetin e Pejës në vitin 2016 përmes së cilit kam ndihmuar shumë familje me kushte extreme të vështira me veshëmbathje dhe gjëra ushqimore, si dhe fushata vetëdijësuese kundër diskriminimit të viktimave të dhunës seksuale gjatë luftës në Kosovë “Një fije dritë” fushatë e cila bëri thirje për thyerje të heshtjes dhe respektim të kësaj kategorie jo vetëm në nivelin vendor por edhe atë ndërkombëtar.

Uncategorized @sq
0 Facebook Twitter

More Posts

Elvana Shala, (28.godina), mesto rođenja Peć, mesto boravka Priština 

Elvana kaže da su karakterne osobine koje je najbolje opisuju upornost, humanost i iskrenost. Veoma je jaka kao osoba. Ne predaje se lako. Uvek insistira na postizanju ciljeva koji su ispravni, ali je mila osoba, koja ne zna i ne ume da se naljuti i bude besna. Osoba je koja poklanja puno ljubavi čak i kada joj ne uzvrate istom merom. Veoma iskrena prema ljudima iako je ta iskrenost mnogo puta koštala.  Humanizam je ispunjava kao osobu. 

Njeno detinjstvo je nažalost bilo teško sa mnogo zdravstvenih problema jer joj je sa samo 6 meseci nakon rođenja jedan lekar u Peći postavio pogrešnu dijagnozu koja je na nju ostavila teške posledice prilikom hodanja i sa tom posledicama se nosi celog života. Njeno odrastanje je proteklo u potrazi za izlečenjem u brojnim lokalnim i međunarodnim zdravstvenim ustanovama. Ono čega se najviše seća iz detinjstva je vremena provedenog po bolnicama, operacija, suza i ogromnog napora da normalno hoda. Njeno detinjstvo nije bilo uobičajeno detinjstvo devojčice sa igračkama. Kada je krenulo u osnovnu školu, i pored zdravstvenih problema sa kojima se suočavala, ona je bila posvećena učenica dobro integrisana u društvu, zahvaljujući roditeljima koji su je vaspitavali da je jednakost vrlina. 

Sa 12. godina je počela da radi sa brojnim lokalnim i međunarodnim organizacijama koje su imale za cilj zaštitu ljudskih prava. Radila je i na organizovanju kulturnih i humanitarnih događaja. Od tada pa sve do sada, nije prestala da se zalaze za jednaka prava među ljudima bez obzira na rod, veru, rasu ili seksualno orijentisanje i protiv diskriminacije. U međuvremenu je diplomirala političke nauke, međunarodnu komunikaciju i novinarstvo. 

Njena motivacija kao mlade osobe tokom rada je da su “svi stvoreni iz ljubavi i da treba da se s nama s ljubavlju i ophode”. I pored veoma teškog i bolnog dela života u aspektu zdravlja, imala je i brojne srećne i uspešne trenutke. Elvana kaže da ima mnogo bolnih i srećnih trenutaka u njenom sećanju. Ne želi sve da ih nabraja jer iziskuju mnogo vremena.

U suštini ona je mlada počela da se bori ne samo za ženska prava, nego za prava svih ljudi uopšte a posebno protiv diskriminisanja svih marginalizovanih kategorija i protiv rodne neravnopravnosti. Počela je zbog činjenice da ona lično devojka sa posebnim potrebama ne bude diskriminisana u društvu i da ne dopusti da ostale devojke budu diskriminisane. 

Porodica je uvek imala pozitivne reakcije na zalaganja koja je preduzimala i uvek su je podržavali. Što se tiče društva, kao jednog patrijarhalnog društva, vrlo često se suočavala sa njihovim idejama. Prvo, zato što je žena uvek smatrana kao “sluga u kući koja je u obavezi da izvršava naređenja porodice ili muža i onda kada oni nisu u pravu; da je devojka dobra samo kada se ne suprotstavlja svojim roditeljima, itd., ili da se na ciljeve koji se novčano ne naplaćuju ne vredi gubiti vreme. 

U stvarnosti, ona je oduvek protiv toga da žena ne sme da se suprotstavi porodici ili suprugu kao i za to da prati svoje snove i ciljeve; i protiv toga da si dobra devojka samo ako se složiš sa mišljenjima ili zahtevima roditelja, zato što je vreme Kanuna prošlo i zakoni i međunarodne konvencije predviđaju da svaka osoba ima pravo da se ne složi sa mišljenjima ostalih ko god da su oni. I kada su je optuživali da radi bez osnova jer nije bila finansijski isplaćena, njen odgovor je bio “najlepše stvari na svetu su besplatne”. 

Od 2002.godine kada je počela sa radom pa sve do sada, obavila je mnoge aktivnosti i projekte. Svaki  projekat je za sebe bio poseban, ali će se uvek sećati prvog predstavljanja Kosova u ulozi Ambasadorke dobre volje za Kosovo u Godišnjem samitu za mlade u OUN u Nju Jorku u 2015., i poslednjeg projekta koji je lansiran u novembru prošle godine “Malo svetla-Nje fije drite” protiv diskriminisanja žrtava seksualnog nasilja tokom rata na Kosovu. Prvi događaj je imao svoju posebnost jer je Kosovo po prvi put imalo jednog Ambasadora Dobre volje koji-a je predstavljao državu u OUN i drugi događaj kampanja “Nje fije drite” koji je pružio šansu da upozna jaku i slabu stranu kosovske žene i da sasluša priče o iskustvima koje nije mogla da pročita ni u knjigama.

Jednaka prava ženama na Kosovu su uskraćena zato što i dalje živimo u patrijarhalnom mentalitetu. U mnogim ruralnim oblastima Kosova, žena još uvek živi potpuno pod pritiskom i zavisnošću svog muža, dok se primetno poboljšanje situacije primećuje samo u gradovima, ali mislim da je to ostalo tako zbog loših ekonomskih uslova u zemlji. Glavni izazovi današnjeg statusa žena na Kosovu su, kaže Elvana:

  1. Da budu svoje i da prate svoje snove.
  2. Da otvoreno daju svoja mišljenja bez predrasuda i osude
  3. Da budu na rukovodećim radnim mestima

Najsrećniji trenuci za Elvanu su oni kada je uspela da razbije tabue i predrasude za određene uzroke i da promeni mišljenje ljudi. Posebno oni trenuci kada sam uspela da pomognem ljudima sa posebnim potrebama.

Trenuci razočarenja za nju su oni kada su je ljudi osuđivali (kada su ljudi imali predrasude) zbog hodanja. I kada ljudi nisu dobro shvatali suštinu jedne aktivnosti. 

Za nju, osnaživanje žena znači osnaživanje društva uopšte, jer su žene reproduktivna bića i od žena na svet dolazi dete koje potom odrasta i stvara celo društvo, stoga što snažnija i emancipovanija je žena, takvo će biti i njeno društvo. Dok, osnaživanje muškarca ispunjava u određenim okolnostima ono što od prirode ne može da učini žena. Mi kao društvo treba da budemo svesniji o socijalnoj jednakosti i da deca treba da se obrazuju u tom duhu, da su sestre jednake sa braćom i da se ni po čemu drugom ne razlikuju samo po polu. I najvažnije je, da se nikako ne podištavamo od negativnih reči ljudi koji nas okružuju. 

Od 2014.godine vodi misiju ambasadora dobre volje za Kosovo koje joj je dato od Međunarodne komisije za ljudska prava, međuvladine organizacije koja je deo Ujedinjenih nacija. 

Njena misija je da kao neprofitna diplomatska predstavnica sa 4.godišnjim mandatom ima priliku da predstavi Kosovo na konferencijama i raznim diplomatskim samitima i događajima na međunarodnoj sceni, uključujući organizovanje raznih aktivnosti za socijalna i humanitarna osvešćivanja na Kosovu. U januaru ove godine započela je drugi mandat u središtu 5 jedinih ambasadora dobre volje u svetu pod imenom IHRC. 

Izreka s kojom se poistovećuje: Tvoje pravo se ne kupuje, ti si rođen sa svojim pravom. Čuvaj to pravo. 

Tri projekta za koje misli da su imala najveći društveni uticaj, realizovani u ulozi ambasadorke dobre volje na Kosovu su: kampanja za podizanje svesti o ljudskim pravima lansirana 2014.godine kroz koju je iznela poruke o važnosti poštovanja ljudskih prava i borbe protiv diskriminacije, humanitarna akcija za pružanje pomoći porodicama u gradu Peći u 2016.godini kroz koju je pomogla brojnim porodicama sa veoma teškim životnim uslovima u pružanju odeće i hrane, kao i kampanja za podizanje svesti protiv diskriminacije žrtava seksualnog nasilja tokom rata na Kosovu “Nje fije drite”, kampanja koja poziva na prekid tišine i poštovanje ove kategorije ne samo na lokalnom nivou nego i na međunarodnom. 

Uncategorized @sr
0 Facebook Twitter

More Posts